علت سبز شدن آب استخرها چیست؟ آیا این نشانه آلودگی آب استخر است؟ اگر نشانه‌ای از آلودگیست، چه راه حلی برای تمیز کردن آب وجود دارد؟ باید کلر بیشتری به آب استخر افزود؟ در جواب سوال دوم باید گفت بله، در اکثر مواقع سبز شدن آب استخر نشانه‌ای از وجود جلبک در آب است. و اگر چاره‌ای برای از بین بردن جلبک‌ها نکنید، بیشتر رشد می‌کنند و زدودن آلودگی‌ها سخت و سخت‌تر خواهد شد.
اما چاره این مشکل، افزودن کلر بیشتر نیست. در اینجا باید از ماده‌ای قوی‌تر به نام کات کبود یا سولفات مس استفاده کنید. در این مقاله از اسمارت پول به معرفی، کاربرد و نحوه استفاده از کات کبود در استخر می‌پردازیم.
کات کبود چیست؟
کات کبود یا سولفات مس (CuSO) یک ترکیب شیمیایی سمی بوده که برای از بین بردن جلبک‌ها و تمیز کردن آب استخر استفاده می‌شوند. کات کبود ترکیباتی از مس، آبی رنگ و بسیار سمی است. توجه داشته باشید که کات کبود در استخر آخرین راه‌حل ما برای تمیز کردن آب از جلبک‌هاست.
علت استفاده از کات کبود در استخر
استفاده کات کبود در استخر معمولا به دلیل تصفیه بد استخرها استفاده می‌شود. وقتی تصفیه استخر به درستی انجام نشود و یا میزان کلر در استخر به اندازه کافی نبوده باشد، جلبک شروع به رشد می‌کند و آب به شدت آلوده می‌شود. این اتفاق مخصوصا در استخرهای سرباز شایع‌تر است.
وقتی جلبک تشکیل می‌شود، باید ماده‌ای وارد آب استخر کنیم تا تمام جلبک‌ها را از بین ببرد. در این زمان برای نابودی جلبک ها حتی کلر نیز جوابگو نیست، از این رو از ترکیبات مس استفاده می‌شود.
نحوه استفاده از سولفات مس در استخر
پیش از خواندن این بخش، همواره به این نکته توجه داشته باشید که این ماده سمی بوده و هنگام استفاده از آن، از تجهیزات و پوشش مناسب برخوردار باشید. چرا که در صورت تماس با آن، ممکن است دچار مشکلات پوستی و حساسیت‌های شدید شوید. برای استفاده کات کبود در استخر، باید مراحل زیر را طی کنید:
-
انتخاب غلظت مناسب
مقدار کات کبود در آب استخر اهمیت بالایی دارد. چرا که می‌تواند باعث سمی شدن بیش از حد آب، و یا کافی نبودن برای از بین رفتن جلبک‌ها شود. به‌طور معمول، ۱ تا ۲ گرم سولفات مس به ازای هر ۱۰۰۰ لیتر آب کافی است. اما میزان دقیق ممکن است بسته به شرایط و نیاز متفاوت باشد.
-
نظارت بر pH آب
حتما پیش از افزودن کات کبود، و پس از افزودن آن، pH آب را چک کنید. pH آب استخر باید در محدوده مناسب (بین 7.2 تا 7.6) باشد. اگر pH پایین‌تر باشد، کات کبود می‌تواند خورنده شود و به تجهیزات آسیب بزند. اگر pH بالا باشد، تاثیر کات کبود کم می‌شود.
-
حل کردن سولفات مس
برای ریختن کات کبود در استخر، ابتدا پودر کات کبود استخر را در یک ظرف جداگانه با مقداری آب استخر مخلوط کنید تا به خوبی حل شود. حل کردن مستقیم کات کبود در استخر ممکن است باعث ته‌نشینی آن در کف استخر، و آسیب و فرسایش تجهیزات استخر شود.
-
افزودن کات کبود به استخر
پس از حل کردن کات کبود در آب، محلول را به صورت تدریجی و در تمام بخش‌های استخر پخش کنید. در اینجا توجه داشته باشید که بهتر است سیستم فیلتر و پمپ استخر روشن باشد. چرا که گردش آب به حل بهتر و یکنواخت کات کبود در آب کمک می‌کند.
-
زمان‌بندی و فاصله استفاده
تا جایی که می‌توانید از افزودن کات کبود خودداری فرمایید. دستگاه کلرزن نمکی به شما در جلوگیری از تشکیل جلبک و استفاده از کات کبود، کمک خواهد کرد. اما چنانچه به هر دلیلی جلبک تشکیل شد، 8 تا 12 ساعت پس از ورود کلر به آب مس سولفات را به آب بیفزایید. و تا 12 ساعت پس از افزودن مس سولفات، به دلیل ماندگاری کات کبود در استخر، از آب استفاده نکنید. پیشنهاد می‌شود شب، بخصوص ساعت 12 شب به بعد، کات کبود را اضافه کنید.
-
تست آب استخر
پس از اضافه کردن سولفات مس، بهتر است کیفیت و میزان مواد شیمیایی موجود در آب (مانند غلظت مس) را تست کنید تا مطمئن شوید که سطح مواد در محدوده ایمن قرار دارد. سطوح بالای مس می‌تواند باعث تغییر رنگ آب و ایجاد لکه روی دیواره‌ها و کف استخر شود. این کار را هم بلافاصله پس از افزودن سولفات مس، و هم 12 ساعت بعد از آن انجام دهید. در طریقه استفاده کات کبود در استخر حتما تمامی موارد ذکر شده را رعایت فرمایید تا از بروز هر مشکلی جلوگیری شود.
عوارض کات کبود در استخر برای بدن
با توجه به مضرات کات کبود برای انسان، در صورتی که میزان مصرف کات کبود در استخر به درستی کنترل نشود، ممکن است موجب بروز عوارضی شود. در ادامه به عوارض کات کبود در استخر اشاره می‌شود:
تحریک پوست و چشم
پوست و چشم، با مواد شیمیایی واکنش منفی بروز می‌دهند. چرا که بسیار حساس و آسیب پذیر هستند. سولفات مس در استخر می‌تواند باعث بروز حساسیت یا التهاب پوستی و سوزش و قرمزی چشم شود. هرچقدر تماس با کات کبود استخر بیشتر، آسیب‌های پوستی و چشمی بیشتر می‌شود.
ایجاد لکه‌های روی پوست
کات کبود در غلظت‌های بالا ممکن است با مواد شیمیایی موجود در استخر واکنش دهد و لکه‌های سبز یا آبی روی پوست و ناخن‌ها به وجود آورد.
آسیب به مو
غلظت بالای مس در آب استخر، می‌تواند منجر به تغییر رنگ، جنس و حتی حالت موها، به‌خصوص برای افرادی که موهای روشن یا رنگ کرده دارند، شود. موها ممکن است به تدریج رنگ سبز به خود بگیرند که به دلیل واکنش شیمیایی بین مس و پروتئین‌های موجود در مو است.
حساسیت‌های تنفسی
استنشاق بخارات یا ذرات معلق سولفات مس، بخصوص هنگام اضافه کردن آن به آب، ممکن است باعث تحریک مجاری تنفسی و ایجاد علائم تنفسی نظیر سرفه، تنگی نفس و التهاب ریه شود.
مسومیت
غلظت بیش از حد معقول کات کبود در آب استخر، می‌تواند باعث مسمومیت شود. علائم حاصل از این مسمومیت حالت تهوع، درد شکم، استفراغ و اسهال است. چنانچه بدن مقداری زیادی مس جذب کند، کبد و کلیه‌ها نیز آسیب می‌بینند.
تجمع در بدن
اگر هشدار درباره استفاده مداوم از کات کبود را جدی نگیرید و روش تصفیه استخر خود را بهبود نبخشید، جلبک به طور مداوم در آب استخر رشد خواهد کرد و شما ناچار به استفاده از کات کبود هستید.
این تماس مداوم با کات کبود، اختلالات زیادی برای بدن شناگر ایجاد خواهد کرد. یکی از این اختلالات تجمع مس در بدن است که منجر به مشکلات کبدی یا کلیوی و حتی اختلال در کارکرد ارگان‌های حیاتی بدن می‌شود.
تأثیر بر تعادل مواد معدنی بدن
استفاده بیش از حد از سولفات مس ممکن است باعث اختلال در تعادل مواد معدنی بدن شود و بر عملکرد سیستم‌های متابولیک تأثیر منفی بگذارد.
خطرات برای کودکان
کودکان به دلیل وزن کمتر و حساسیت بالاتر بدن، بیشتر در معرض خطر مسمومیت با مس هستند. همچنین، ممکن است زودتر از بزرگسالان دچار تحریک پوست و چشم شوند.
در مجموع، چه به مقدار کم، چه زیاد، کات کبود برای پوست و مو و سلامتی بدن عوارض زیادی دارد. چنانچه دوز کات کبود بالاتر از حد نرمال برود، تمامی این آسیب‌ها نیز افزایش می‌یابد.
نکات مهم در استفاده از کات کبود استخر
به نکات زیر در استفاده از کات کبود استخر توجه داشته باشید:
- از تماس مستقیم سولفات مس با پوست خودداری کنید.
- پس از افزودن سولفات مس به استخر، تا حداقل 24 ساعت از شنا کردن خودداری کنید.
- سولفات مس را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- اگر متوجه شدید که آب استخر بیش از حد به رنگ آبی یا سبز درمی‌آید، از تاثیر کات کبود در آب استخر است و احتمالاً دوز سولفات مس زیاد بوده و باید مقدار مصرف را کاهش دهید.
- از تجهیزات مناسب، از جمله لباس و محافظ صورت و چشم استفاده کنید.
- به اندازه و دفعات کمتر از کات کبود استفاده کنید، چرا که منجر به تخریب تجهیزات استخر نیز می‌گردد.
- از کات کبود در استخر شنا عمومی استفاده نفرمایید.
میزان مصرف کات کبود در استخر شنا
همانطور که از عوارض کات کبود برای سلامتی بدن و تجهیزات استخر مطلع یافتید، مقدار استفاده کات کبود در استخر، اهمیت بالایی دارد. چرا که اگر مقدار زیادی کات کبود به استخر اضافه کنیم، آب سمی می‌شود. و از طرفی اگر مقدار کمتری بیفزاییم، جلبک‌ها از بین نمی‌روند.
روش‌های جایگزین برای کات کبود در استخر
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، چنانچه کلر به میزان کافی برای تصفیه آب استخر به کار رود، کار به استفاده از کات کبود نمی‌رسد. کات کبود به دلیل سمی بودن، از سوی کارشناسان به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
از این‌رو دستگاه کلرساز نمکی به عنوان راه‌حلی برای جلوگیری از به وجود آمدن جلبک، عمل می‌کند. به دلیل ورود به اندازه، تدریجی و دوره‌ای کلر به آب استخر، و تصفیه مداوم آب استخر، دیگری بستری برای تشکیل جلبک وجود نخواهد داشت. چرا که آب به وسیله کلر به طور مداوم تصفیه و پاک از آلودگی می‌شود.
سخن آخر
در این مقاله از سایت اسمارت پول، به معرفی، کاربرد، نحوه استفاده و جایگزین کات کبود در استخر پرداختیم. استفاده از کات کبود نه تنها برای سلامتی شناگران مناسب نبوده، بلکه هزینه‌بر است. از این‌رو در پروسه تصفیه آب استخر دقت لازم را مبذول دارید.
سوالات متداول
- چگونه می‌توان غلظت مس در آب استخر را اندازه‌گیری کرد؟
برای اندازه‌گیری غلظت مس در آب استخر، از کیت‌های تست آب یا دستگاه‌های آنالیز شیمیایی استفاده می‌شود. این کیت‌ها به شما کمک می‌کنند تا مطمئن شوید که میزان مس در آب در محدوده ایمن است (۱ تا ۲ میلی‌گرم در لیتر).
- آیا سولفات مس برای محیط زیست ضرر دارد؟
در صورتی که کات کبود به طور نادرست استفاده شود یا به محیط زیست وارد شود، ممکن است برای آبزیان سمی باشد. از تخلیه آب حاوی سولفات مس به محیط زیست جلوگیری کنید و از آن به مقدار مناسب استفاده کنید تا تأثیرات زیست‌محیطی کاهش یابد.
- آیا سولفات مس می‌تواند با مواد شیمیایی دیگر در استخر تداخل داشته باشد؟
بله، سولفات مس در استخر می‌تواند با برخی مواد شیمیایی مانند کلر یا مواد تنظیم‌کننده pH واکنش دهد. مهم است که از تداخل احتمالی بین مواد شیمیایی اطمینان حاصل کنید و همواره با دقت از آن‌ها استفاده کنید.
- چه مقدار کات کبود برای استخر ایمن است؟
مقدار ایمن کات کبود بسته به حجم استخر و سطح جلبک متفاوت است. معمولاً ۱ تا ۲ میلی‌گرم در لیتر (ppm) مس در آب استخر به عنوان سطح ایمن در نظر گرفته می‌شود. استفاده بیش از حد می‌تواند مشکلاتی برای بدن و تجهیزات استخر ایجاد کند.