آب استخر ممکن است در عین حال که مدام ضدعفونی میشود، آلودگیهایی حاصل از مواد آرایشی خانمها، عرق بدن، آب دهان، سلولهای پوست، ادرار، و اجسام خارجی دیگر مثل باران و … میتوانند به سرعت آب استخر را مضر کنند.
بسیاری از آلودگیهای موجود در استخر غذای باکتریها و جلبکها است. این بدان معناست که باکتریها و جلبکها به وسیله این آلودگیها در آب رشد میکنند. راهحلهای ضدعفونی مختلفی برای استخرها وجود دارد. مثل استفاده از کلر، دستگاه تصفیه و از این قبیل…اما در استخرهایی که استفاده از آنها زیاد است و نیاز به ضدعفونی مداوم برای جلوگیری از بیماریهای احتمالی دارند، نیاز به ورود بیشتر کلر و شوک استخر است.
شوک استخر چیست؟
شوک کلر استخر یعنی برای از بین بردن تمام آلودگیهای استخر، مقدار بیشتری کلر در بازه کوتاه وارد آب استخر میشود و تمام آلودگیها را پاک میکند. این کار با دستگاه کلرزن نمکی نه تنها سالمتر و ایمنتر است، بلکه هزینه کمتری دارد. چرا که برای ورود مقدار زیادی کلر به آب، تنها لازم است تنظیمات دستگاه کلرساز را تغییرداده، تا در بازه کوتاهتر مقدار کلر بیشتری وارد آب استخر کند.
در حقیقت شوک استخر یک فرایند اضطراری برای ضدعفونی استخر است. که این کار در استخرهای پر تردد بیشتر انجام میشود. شوک کلر استخر به وسیله کلرزن نمکی یک روش مؤثر و محبوب برای حفظ کیفیت آب استخرها است. در این روش، به جای استفاده مستقیم از کلر، از یک کلرزن نمکی (Salt Chlorinator) استفاده میشود که نمک حلشده در آب را به کلر تبدیل میکند. این فرآیند به شوکزدن آب استخر کمک میکند تا آلودگیها و باکتریهای مقاوم را از بین ببرد. علت محبوبیت این روش شوک استخر، آسیب کمتر آن برای پوست و سلامت بدن، و فواصل کمتر شوک کلر است.
چرا باید شوک استخر را انجام داد؟
اینکار به منظور رفع آلودگیها و از بین بردن باکتریهایی که در گوشه و حاشیههای استخر تجمع میکنند، انجام میشود. البته انجام زیاد شوک استخر، به دلیل وارد کردن ناگهانی مقدار زیادی کلر، برای بدن خوب نیست. از اینرو دستگاه کلرساز نمکی سود بیشتری دارد.
در حقیقت میتوان گفت شوک کلرزنی به وسیله کلرزن نمکی تقریبا لازم نیست. چرا که کلرساز نمکی به صورت ممتد و منظم کلر وارد استخر میکند. و باکتریها و آلودگیها به طور مداوم از بین میروند. پس خیلی به ندرت نیاز به شوک استخر وجود دارد. که این بسیار بهتر از شوک کلر مداوم است. هدف و کاربرد شوک کلر شامل موارد زیر میشود:
- کاهش بار آلودگی:
- شوک استخربرای از بین بردن آلایندهها، باکتریها، جلبکها و سایر میکروارگانیسمها استفاده میشود که ممکن است با استفاده معمول از کلر به خوبی کنترل نشوند.
- برطرف کردن کدورت آب:
- شوک استخر به تصفیه و شفافسازی آب کمک میکند و میتواند باعث برطرف شدن کدورتهای ناشی از تجمع ذرات معلق در آب شود.
- بازسازی سطح کلر:
- در صورتی که سطح کلر آزاد در آب استخر به حدی پایین آمده باشد که برای ضدعفونی کردن کافی نباشد، شوک استخر به بازسازی این سطح کمک میکند.
چگونه باید شوک استخر را انجام داد؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، شوک کلر به استخر با ورود مقدار زیادی کلر به آب استخر انجام میشود. چنانچه کلرساز نمکی داشته باشید، کلرساز نمکی میتواند سرعت ورود کلر را به آب برای مدتی بیشتر کند تا شوک کلر انجام شود. در غیر این صورت اگر از پودر یا قرص کلر استفاده میشود، باید مقدار زیادی از آن ناگهانی وارد آب شود. در زیر مراحل شوک استخر را نام بردهایم:
- ابتدا باید از میزان آب استخر آگاه باشید تا مقدار ماده وارده به استخر را تنظیم کنید.
- آب استخر را از آلودگیهای فیزیکی در مقیاس بزرگتر پاک کنید.
- سپس PH و میزان کلر آب را اندازه گیری کنید.
- افزودن ماده شوک دهنده.
- روشن کردن فیلتر تصفیه استخر. که این مرحله برای تمیز کردن نهایی آب استخر است. و پس از آن به دلیل مقدار بیش از حد ماده ضدعفونی کننده در آب، لازم است فیلتر را نیز تمیز کند. و حتی بک واش انجام دهید.
چه زمان هایی باید به استخر شوک کلر بدهیم و چند وقت یکبار باید تکرار کنیم؟
این موضوع بستگی به میزان استفاده از استخر، سرباز یا سرپوشیده بودن استخر و میزان نگهداری استخر انجام شده از آن دارد. در حقیقت شوک کلر در استخرهای پر تردد مثل استخرهای عمومی، به مراتب بیشتر از استخرهای کم تردد است. شوک استخر برای استخرهای سرباز شاید بیشتر و با فواصل زمانی کمتری انجام شود تا استخر سرپوشیده. چرا که استخر سرباز غبار و آلودگیهای بیرونی زیادی دارد.
معمولا شوک کلر ابتدای بهار، بعد از استفاده تعداد زیادی شناگر، بعد از باران و بعد از تعویض آب استخر انجام میشود. در فصل زمستان به دلیل استفاده نکردن از استخر، معمولا از استخر به خوبی مراقبت نمیشود. از اینرو ابتدای بهار، شوک کلر انجام میشود. زمانهایی که باید به استخر شوک کلر بدهید، شامل موارد زیر میشود:
- پس از استفاده سنگین:
- پس از مهمانیها یا تجمعات بزرگ: زمانی که تعداد زیادی از افراد در استخر شنا کردهاند و آب ممکن است به شدت آلوده شده باشد.
- پس از شنا در آب باران: باران میتواند آلودگیهای اضافی را به آب استخر بیاورد.
- پس از بیماریهای شناگران:
- عفونتهای گوارشی یا بیماریهای پوستی: اگر شناگران به بیماریهایی مبتلا باشند که ممکن است به آب استخر منتقل شود، شوک کلر میتواند به ضدعفونی آب کمک کند.
- در صورت کدورت یا رنگی شدن آب:
- آب کدر یا سبز: زمانی که آب استخر به دلیل رشد جلبکها یا ذرات معلق کدر یا تغییر رنگ داده است.
- پیش از شروع فصل شنا:
- قبل از باز کردن استخر: در شروع فصل تابستان، شوک کلر میتواند به پاکسازی استخر از هرگونه آلودگی یا باکتری که ممکن است طی فصلهای غیر فعال در آن جمع شده باشد، کمک کند.
- در صورت تغییرات دما و شرایط آب:
- تغییرات دما یا شرایط آب: تغییرات شدید دما میتواند بر کیفیت آب تأثیر بگذارد، بنابراین ممکن است نیاز به شوک کلر باشد.
روش های شوک دادن به استخر
تا به اینجا تنها با شوک استخر به وسیله کلر آشنا شدید. شوک استخر، روشهای دیگری هم دارد، اما شوک کلر رایجترین روش شوک دادن به استخر است. بسته به نوع استخر، نوع فیلتر، و شرایط دیگر، نوع شوک استخر متفاوت میشود. در اینجا به روشهای مختلف شوک استخر اشاره کردهایم، که البته در ایران رایج نیستند.
- شوک کلری (Chlorine Shock)
در این روش از کلر به عنوان ماده اکسیدکننده اصلی استفاده میشود. این روش برای از بین بردن باکتریها، ویروسها و جلبکها بسیار مؤثر است و به طور گسترده استفاده میشود.
- شوک غیرکلری (Non-Chlorine Shock)
در این روش از مواد شیمیایی غیر کلری مانند پتاسیم پرمنگنات یا مونوسولفات پتاسیم استفاده میشود. این روش برای کسانی مناسب است که نمیخواهند از کلر استفاده کنند.
- شوک با اکسیژن فعال (Oxygen-Based Shock)
این روش از اکسیژن فعال به عنوان ماده اکسیدکننده استفاده میکند. اکسیژن فعال به سرعت آلودگیهای آلی را اکسید میکند و آب استخر را تمیز میکند.
- شوک بر پایه برم (Bromine Shock)
برم به عنوان یک ماده اکسیدکننده قدرتمند استفاده میشود. این روش برای استخرهای گرم یا جکوزیها که در دمای بالا نگهداری میشوند مناسب است. برم در آب گرم پایداری بیشتری دارد و برای استخرهای سرپوشیده و جکوزیها ایدهآل است.
هر یک از این روشها میتواند بسته به نوع استخر، نیازها و ترجیحات کاربر مورد استفاده قرار گیرد. انتخاب روش مناسب به شرایط آب، میزان استفاده از استخر و نوع سیستم تصفیه بستگی دارد. در مقاله فیلتر استخر به انواع فیلترها اشاره کردیم. سه نوع فیلتر شنی، کارتریجی، دیاتومه وجود دارد. هرکدام از این فیلترها روش شوک استخر متفاوتی دارند. چرا که عملکرد این دستگاهها، با یکدیگر فرق دارد.
چند نکته کاربردی و کوتاه در مورد انجام شوک استخر
- به داشتن محافظ چشم و پوست و ماسک توجه کنید. موادی که به هنگام شوک کلر آزاد میشوند برای سیستم تنفسی ضرر زیادی دارند.
- در نظر داشته باشید که نوع استخر، نوع فیلتر، و داشتن یا نداشتن دستگاه کلرساز نمکی، همه و همه در نوع شوک استخر و فرآیند بعد از آن تاثیر گذارند.
- توجه کنید! ماده شوک دهنده را مستقیماً داخل اسکیمر استخر نریزید.
- توصیه میشود شب شوک استخر را انجام دهید. چرا که در طول روز نور تاثیر منفی و مخربی روی ماده شوک دهنده میگذارد.
- همیشه دستورالعمل ماده مصرفی را بخوانید و بررسی کنید تا از خطرهای احتمالی جلوگیری نمایید.
- بهتر است هنگام افزودن ماده به استخر، آب استخر گرم باشد تا ماده بهتر حل شود. البته این بسیار بستگی به نوع ماده دارد.
- نظم در شوک دادن به استخر جزئی از روتین مراقبت و نگهداری از استخر است.
- فیلتر تصفیه را تا چند ساعت بعد از شوک کلر روشن نگه دارید.
- پس از شوک دادن، تا زمانی که سطح کلر به مقدار ایمن برنگردد (1 تا 3 ppm)، از ورود به آب خودداری کنید.
- ماده شوک دهنده را به آرامی و در سرتاسر استخر پخش کنید تا به طور یکنواخت در آب توزیع شود.
سخن آخر
نگهداری از استخر راهکارهای متفاوتی دارد. یکی از این راهکارها، شوک استخر است. در نظر داشتن نکات بالا، و روشهای شوک استخر به شما در نگهداری از استخر کمک میکند. نکته حائز اهمیت نگهداری بهینه و کم خرج از استخر است. همانطور که اشاره کردیم، نیاز به شوک کلر استخر در استخرهایی که کلرساز نمکی ضدعفونی آن را انجام میدهد، کمتر و به ندرت نیاز به شوک استخر دارند. در حقیقت ترکیب کلرساز نمکی با فیلتر تصفیه، استخر را در تمیزترین حالت خود نگه میدارد.
سوالات متداول
- دلیل نیاز استخر به شوک استخر چیست؟
اینکار برای از بین بردن آلودگیهای موجود در آب استخر هر چندوقت یکبار لازم است.
- چه مقدار شوک برای استخر نیاز است؟
میزان شوک بستگی به حجم آب استخر و سطح آلودگی دارد؛ معمولاً نیم تا یک کیلو برای هر 40,000 لیتر آب کافی است.
- آیا شوک استخر باعث تغییر رنگ آب میشود؟
در برخی موارد، شوک میتواند آب را موقتاً کدر کند، اما پس از گردش آب و فیلتر کردن، آب دوباره شفاف میشود.
- آیا بعد از شوک دادن به استخر نیاز به تنظیمات دیگری هست؟
پس از شوک دادن، ممکن است نیاز به تنظیم سطح pH و آلکالینیتی باشد تا تعادل شیمیایی آب حفظ شود.